Yenilikçi Tarım Teknolojilerinin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Kapsamında Potansiyel Toplumsal Etkilerinin Analizi-T

Yenilikçi Tarım Teknolojilerinin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Kapsamında Potansiyel Toplumsal Etkilerinin Analizi-TARSOS

Proje Yürütücüsü: Doç. Dr. Emrah KOÇAK

Kurum/Kuruluş(lar): Erciyes Üniversitesi, ODTÜ-GÜNAM

Stratejik Hedef: Proje, Türkiye’de yenilikçi tarım teknolojilerinin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri kapsamında potansiyel etkilerini açıklamayı amaçlanmaktadır.

Bu proje, tarımsal teknolojilerdeki gelişmeler yoluyla gıda güvenliğinin sağlanmasını, ihracatta ileri ve yüksek teknolojili ürünlerin payının artırılmasını, orta ve yüksek teknolojili ürünlerde Avrupa üretim üssü oluşturulması, cari açığın kapatılması, işsizliğin azaltılması, yoksulluk ve gelir eşitsizliğinin giderilmesi, kırsal bölgelerin gelişimi, cinsiyet eşitsizliğinin ortadan kaldırılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının artırılması, sera gazı salınımlarının azaltılması ve ekolojik korumanın sağlanması gibi potansiyel etkilerin tartışılması ve öne çıkarılması hedeflemektedir. Ayrıca projenin gıda ve temiz enerji üretiminde birbirini güçlendirici yeniliklerin benimsenmesini sağlayacak ve bu sayede Avrupa Ortak Tarım politikasının da hedefleri arasında belirtilen iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik kaybı karşısında gıda güvenliğinin sağlanması, gıda sisteminin çevresel ve iklimsel ayak izini azaltılması, gıda sisteminin dirençliliğinin güçlendirilmesi ve ‘tarladan tabağa’ rekabetçi sürdürülebilirliğe küresel geçişe önderlik edilmesi gibi önceliklerle uyumlu çıktılar sağlaması beklenmektedir.

Faaliyet Alanı: Tarım Ekonomisi, Sürdürülebilir Kalkınma

Proje Özeti: Tarım, Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmada merkezi bir rol oynamaktadır. 2015 yılında kabul edilen Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SDG), 17 hedeften oluşur ve tarım, bu hedeflerin 9'u ile doğrudan, diğerleri ile dolaylı olarak ilişkilidir. Ancak, artan nüfus, küresel ısınma, iklim değişikliği, gıda güvenliği riskleri, biyolojik çeşitlilik kaybı, toprak erozyonu ve su kaynaklarının tükenmesi gibi sorunlar, tarımın insan ihtiyaçlarını karşılamadaki kapasitesini tehdit etmektedir. Konvansiyonel tarımsal uygulamalar, doğal kaynakların tükenmesine, toprak kaybına, çevresel bozulmaya ve sera gazı salınımına yol açarak uzun vadeli gıda güvenliği riskini artırmaktadır.

Bu bağlamda, sürdürülebilir tarımsal üretim sistemlerine geçiş, yeşil ekonomiye dönüşümün temel unsuru olarak görülmektedir. Tarım sektöründeki yapısal ve yeşil dönüşüm, tarım teknolojilerinin ve yenilikçi yaklaşımların benimsenmesini gerektirmektedir. Biyoyakıtlar, rüzgâr ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji teknolojilerinin kullanımı, tarımsal üretimde önemli ekonomik, sosyal ve çevresel faydalar sağlayabilir.

Bu noktadan hareketle TARSOS projesi, Türkiye’de yenilikçi tarım teknolojilerinin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri kapsamında potansiyel toplumsal etkilerini ortaya koymak için üç alt araştırma (iş paketi) yürütmeyi amaçlamaktadır.

• Birinci iş paketinde, Türkiye’de yenilikçi tarım uygulamalarının sosyokültürel, ekonomik, politik ve çevresel etkileri nitel, nicel ve etik temelli yaklaşımlar ile incelenecektir.

• İkinci iş paketinde, Türkiye’de yenilikçi tarım ürünlerine karşı tüketici eğilimlerinin tespit edilmesine yönelik bir araştırma gerçekleştirilecektir.

• Üçüncü iş paketi TARIMFV ana proje kapsamında ‘APYK 9: Tarımda Yeşil Dönüşüm İçin Güneş Enerjisi’ pilot bir uygulama olarak seçilmiş olup tarımsal alanlarda güneş enerjisi/ fotovoltaik sistemler (TarımFV) uygulamalarının sosyoekonomik etkisi ölçülecektir.

Yürütülen çalışmalar: Proje, Türkiye’de yenilikçi tarım teknolojilerinin sosyal ve ekonomik etkilerini değerlendirmek için üç ana iş paketinden oluşmaktadır. Birinci iş paketi, yenilikçi tarım uygulamalarının potansiyel etkilerini incelemeyi hedeflerken, ikinci iş paketi tüketici eğilimlerini belirlemeye odaklanacaktır. Üçüncü iş paketi ise, yeşil dönüşüm kapsamında tarımsal alanlarda fotovoltaik güneş sistemlerinin sosyo-ekonomik analizini gerçekleştirecektir. Proje kapsamında, (1) yenilikçi tarım uygulamalarının sosyo-kültürel, ekonomik, politik ve çevresel etkilerini ölçen nitel veriler sosyal etki haritası ile sunulacak; nicel verilerle alt kriterlerin önem dereceleri belirlenecek; sürdürülebilirlik stratejileri için etik yaklaşımlar saptanacaktır. (2) Yenilikçi tarım ürünlerine karşı bir ön talep analizi sağlanacak, tüketici tutumları belirlenecektir. (3) TarımFV sistemlerinin tekno-ekonomik analizleri yapılarak etkinliği ölçülecek, toplumsal kabul unsurları değerlendirilecektir. Proje sonunda, tarım teknolojilerindeki gelişmelerin Türkiye’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve uluslararası anlaşmalara katkısı değerlendirilecektir. Politika otoritelerine rehberlik amacıyla proje sonuçları raporlanacak ve sunulacaktır.

Proje Ekibi: Proje Erciyes Üniversitesi ve ODTÜ-GÜNAM ortaklığında yürütülmektedir. Proje kapsamında Erciyes Üniversitesinden 1 yürütücü ve 1 kritik araştırmacı, 9 araştırmacı ve 2 bursiyer bulunurken, ODTÜ-GÜNAM’dan 1 kritik araştırmacı, 2 araştırmacı ve 1 bursiyer bulunmaktadır.

Doç. Dr. Emrah KOÇAK (Yürütücü),
Erciyes Üniversitesi, emrahkocak@erciyes.edu.tr
Araştırma Alanları: Sosyal ve Beşeri Bilimler, İktisat, İktisat Teorisi

Doç. Dr. Fatma ÜNLÜ (Araştırmacı),
Erciyes Üniversitesi, funlu@erciyes.edu.tr
Araştırma Alanları: Sosyal ve Beşeri Bilimler, Uluslararası İktisat, Kalkınma İktisadı ve İktisadi Büyüme

Doç. Dr. Pınar DERİN-GÜRE (Araştırmacı),
ODTÜ-GÜNAM, pderin@metu.edu.tr
Araştırma Alanları: Sosyal ve Beşeri Bilimler