Tohumlarda Yerli ve Milli Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Genetik Mirasın Korunması

Günümüzde tohumculuk sektörü günden güne artan Dünya nüfusunun gıda güvenliğinin sağlanması açısından tartışılmaz ve vazgeçilmez bir konu haline gelmiştir. İstatistiklere göre Dünya’da tohumculuk üretim değeri yaklaşık 50 milyon dolar olarak tahmin edilmektedir. Bu değerlendirmede ABD 12 milyon dolar olarak ilk sırada yer alırken ülkemiz 0,75 milyon dolar ile 11.sırada olduğu belirtilmiştir. Ülkemiz, coğrafi konumu, iklim çeşitliliği dikkate alındığında tarıma ve tohum üretimine çok uygun ve elverişli alanlara sahiptir. Tohumculuk sektörünün en önemli gereksinimi tohumda kaliteyi arttırabilecek Ar-Ge çalışmalarının yapılmasıdır. Bu gereksinimden yola çıkılarak tohum kalitesi konusunda ülkemizde açılmış ilk merkez olarak 1998 yılında Ege Üniversitesi bünyesinde Tohum Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (Ege TOTEM) kurulmuş ve kurulduğu tarihten itibaren Türk tohumculuk sektörüne bilimsel ve teknik destek sağlamaktadır. Kurgulanan projemizde Tohum Gen Kaynakları ve Üretim Teknolojileri, Tohum Dezenfeksiyonu Teknolojisi, Tohum Hastalıkları ve Dayanıklılık Teknolojisi, Tohumlarda Kaliteyi İyileştirici Teknolojiler ve Gıda Arz Güvenliği Teknolojileri odak teknolojileri olarak belirlenmiştir. Projemiz kapsamında, Türkiye’de ilk kez seçilen bitkilerde gen haritalandırılması ve biyoinformatik veri kütüphanesi oluşturulacaktır. Yerel tohumların korunması ve saklanması konusunda Ülkemizde öncü ve referans kuruluş rolünü üstlenecektir. Bunun yanısıra gerçekleşecek projeler ile tohumlarda pestisitlerin kullanılmasının azaltılması hatta sıfıra indirilmesi, tarla aşamasında da azaltılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Milli tohum dezenfeksiyon cihazı geliştirilerek ulusal ve uluslararası sektöre bu teknolojinin ilk olarak kazandırılması gerçekleştirilmiş olunacaktır. Tohum dezenfeksiyonunun yanında tohumlardaki hastalık etmenlerine karşı moleküler düzeyde dayanıklı gen bölge çalışması yapılarak, dayanıklı tohumların belirlenmesi ve bu sayede tarla aşamasında hastalığa yakalanma ihtimalinin azaltılması, yakalansa bile biyolojik savaş ürünleri ile sorunun aşılacağı model planlanmıştır. Tohumların ekiminden gelişimine kadar geçen kritik periyotta tohumların maruz kalabileceği biyotik ve abiyotik strese karşı tohumların korunması ve ayrıca tohumların depolanması sırasında depo kararlılıklarının sağlanması amacıyla tohum kaplama teknolojilerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Geliştirilecek teknolojiler ile tohumdan tarlaya ve tarladan sofraya zararlı kimyasalların kullanımının azaltıldığı ve verimi yüksek kaliteli ürün üretimi ile gıda arz güvenliği prosesine destek verilecektir.